Από τις απέραντες ονειρεμένες παραλίες και τις κουκλίστικες παλιές πόλεις μέχρι τα κάστρα, τα φοινικοδάση και τους μοναδικούς αρχαιολογικούς χώρους, το μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας είναι μεγάλο σε όλα του και προσφέρει ό,τι κι αν ζητήσετε. Αλησμόνητες γεύσεις, σαφάρι σε χωριά ξεχασμένα στο χρόνο, την πολυτέλεια της απομόνωσης σε κάποια παραλία αλλά και υπηρεσίες υψηλού επιπέδου στα διάσημα θέρετρα… Σας φτιάχνουμε μια πυξίδα διακοπών στην καλοκαιρινή Κρήτη με 20 ξεχωριστές εμπειρίες για κάθε διάθεση, αν κι εννοείται ότι θα μπορούσαμε να συνεχίζουμε επ’ άπειρον! Από την Κική Βασσάλου
#1 Αγιοφάραγγο: η καλή βουτιά έχει κόπο
Για να κολυμπήσεις στην όμορφη βοτσαλωτή παραλία στα νότια του Ηρακλείου (80 χλμ. από την πόλη), θα φτάσεις μέχρι το τέλος του δρόμου, θα πάρεις μαζί σου φαγητό, νερό και σκίαστρα (αν και τα ψηλά βράχια «κάνουν δουλειά») και θα ακολουθήσεις το μονοπάτι. Είκοσι λεπτά με μισή ώρα θα περάσει μέχρι να δεις θάλασσα, χωρίς δυσκολία όμως και με κάμποσο ενδιαφέρον: θα περάσεις από τις σπηλιές που ζούσαν ασκητές και από το ναό του Αγίου Αντωνίου με το μικρό πηγάδι, εξ ου και «Φαράγγι των Αγίων». Με σωστά υπολογισμένες προμήθειες και sleeping bag προσφέρεται και για διανυκτέρευση. Τα σαββατοκύριακα έχει συνωστισμό και δεν αξίζει τον κόπο.
#2 Πρωινή βόλτα στα Χανιά
Όσες φορές κι αν έχεις περπατήσει στα Χανιά δεν είναι αρκετές. Η βόλτα στα στενά της Παλιάς Πόλης και στο Ενετικό Λιμάνι κρύβει θησαυρούς, που χρόνο με το χρόνο πολλαπλασιάζονται. Μια καλή ιδέα είναι ίσως να κινηθείς στην πόλη πρωί, όπως οι ντόπιοι. Να ξεκινήσεις με μια ζεστή μπουγάτσα με μυζήθρα, ζάχαρη και κανέλα από τον «Ιορδάνη» (2821088855) και να συνεχίσεις για καφέ, γκαζόζα ή την πρώτη τσικουδιά της ημέρας κάτω από τα σκιερά πλατάνια της Πλατείας 1821 (Σπλάντζια) στο καφενείο «Μπουρμπάκης». Εναλλακτικά, για θέα και φωτογραφίες με φόντο τον Φάρο, αναζήτησε το Νεώριο Μόρο, τον υπέροχο πολυχώρο του Ιστιοπλοϊκού Ομίλου Χανίων.
#3 Δείπνο στο εστιατόριο «Zeen»
Είτε έχεις επιλέξει το απίθανο –adults only– «Domes Noruz Chania» για τη διαμονή σου είτε όχι, ένα δείπνο την ώρα του δειλινού στο εστιατόριο «Zeen» είναι μια εμπειρία που δεν πρέπει να χάσεις. Εδώ είναι που ο σεφ Διονύσης Πλιάτσικας προσεγγίζει δημιουργικά κλασικά πιάτα της κρητικής παράδοσης. Κάπως έτσι, το σφουγγάτο του περιλαμβάνει απάκι, τα λουκάνικα σερβίρονται με μαρμελάδα κρεμμυδιού και κρέμα γραβιέρας και το καπνιστό χταπόδι συνοδεύεται από σαλάτα μελιτζάνας, ντοματίνια κονφί, μάραθο και βασιλικό. Η λίστα με 160 και πλέον ετικέτες του ελληνικού και του ξένου αμπελώνα συμπληρώνει την απόλαυση, όπως και η κρητική εκδοχή του τσιζκέικ.
#4 Για φαγητό στην Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου
Χαριτωμένο και πάντοτε φιλόξενο το Ρεθυμνάκι, προσφέρει επιπλέον εξαιρετικό φαγητό. Στην «Avli», σε ένα βενετσιάνικο αρχοντικό του 1600, ο σεφ Γιώργος Στυλιανουδάκης υπογράφει το μενού, ισορροπώντας ανάμεσα σε κλασικά και δημιουργικά πιάτα της τοπικής γαστρονομίας, με τις Αριστέα Δαφνομήλη και Εύα Αραπάη να το εκτελούν άριστα. Στο δε «Veneto» αξίζει να δοκιμάσεις τις ευφάνταστες γεύσεις του σεφ Νικόλα Σταυρακάκη, σε συνδυασμό με τη βραβευμένη λίστα κρασιών της οικοδέσποινας και οινολόγου Αργυρώς Πετράκη.
#5 Η εμπειρία Άσπρος Ποταμός
Ένα χιλιόμετρο μακριά από τη θάλασσα και τον Μακρύ Γιαλό, βρίσκονται τα πετρόχτιστα σπιτάκια του Άσπρου Ποταμού, κατασκευασμένα πριν από περίπου 300 χρόνια, σύμφωνα με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της περιοχής, και ήπια ανακαινισμένα το 2011. Η διαμονή εδώ είναι εμπειρία αλλιώτικη από τις άλλες. Η λειτουργία του ξενώνα στηρίζεται αποκλειστικά σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Κάποια φώτα και συσκευές λειτουργούν χάρη στο φωτοβολταϊκό σύστημα του ξενώνα, ενώ ο κύριος φωτισμός των σπιτιών γίνεται με λάμπες παραφίνης και κεριά. Πρίζες στα σπίτια δεν υπάρχουν. Οι επισκέπτες μπορούν να φορτίζουν οποιαδήποτε ηλεκτρική συσκευή στο χώρο υποδοχής, όπου λειτουργεί επίσης βιβλιοθήκη κι έχει wi-fi. Επιστροφή στο παρελθόν!
#6 Λουτρό: ένα νησί στο νησί
Με κυκλαδίτικο χρώμα και χωρίς αυτοκίνητα υποδέχεται τους επισκέπτες του το μικροσκοπικό Λουτρό στα Σφακιά, όπου θα φτάσεις είτε με το καραβάκι της γραμμής (από τη Χώρα Σφακίων) είτε με τα πόδια, ακολουθώντας το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4. Εδώ η ημερήσια ρουτίνα περιλαμβάνει περπάτημα, κολύμπι κι εξαιρετικό φαγητό, γι’ αυτό και αξίζει να διανυκτερεύσεις – μια καλή και προσιτή επιλογή είναι τα ανακαινισμένα δωμάτια «Σοφία» (2825091354). Τα μεσημέρια το «Blue House» (2825091035) σερβίρει τα νοστιμότερα μαμαδίσια μαγειρευτά, ενώ τα βράδια σε περιμένει μια αλησμόνητη εμπειρία κρεατοφαγίας στην ταβέρνα «Στρατής» (2825091348), που την τρέχει ο Σήφης και όλα τα κρέατα είναι δικά του.
#7 CRETAquarium για μικρούς και μεγάλους
Στο CRETAquarium θα έρθεις για τα παιδιά και θα εντυπωσιαστείς περισσότερο από εκείνα, άρα μπορείς να έρθεις και ανεξάρτητα. Θα παρελάσουν από μπροστά σου ροφοί, σκορπίνες, μαγιάτικα, σφυρίδες, συναγρίδες, λαβράκια, χταπόδια, αστακοί, χελώνες καρέτα καρέτα αλλά και ταυροκαρχαρίες, που είναι κάπως τρομακτικοί στην όψη. Ναι, με όλα τα παραπάνω μοιραζόμαστε τη Μεσόγειο, η ποικιλομορφία της οποίας είναι ανεξάντλητη. Κάθε δεξαμενή συνοδεύεται από επιγραφές με τα είδη που φιλοξενεί, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα για ακουστική ή προσωπική ξενάγηση. Έλα νωρίς για να αποφύγεις την πολυκοσμία κι εφοδιάσου με σνακ από το δρόμο, καθώς οι επιλογές στα πέριξ δεν θα σε ενθουσιάσουν.
#8 Fine dining αλά Ελούντα
Τα εμβληματικά ξενοδοχειακά συγκροτήματα της Ελούντας ήταν από τα πρώτα που επένδυσαν τόσο συστηματικά στη γαστρονομική διάσταση της εμπειρίας διαμονής, φτάνοντας συχνά στο κατώφλι των Χρυσών Σκούφων και ανεβάζοντας τον πήχη στην ευρύτερη περιοχή. Αν αγαπάτε τη γαστρονομία, αξίζει να απολαύσετε την εμπειρία ενός δείπνου σε ένα από αυτά, όπως ο «Dionysos» και το «Blue Lagoon by Mistura» στο «Elounda Beach», το «Calypso» στο «Elounda Peninsula», το «Old Mill» στο «Elounda Mare», το «La Bouillabaisse» στο «Minos Beach», ή κι εκτός ξενοδοχείων, στο «Ferryman» με τη θεατράλε ανοιχτή κουζίνα και τις πάντα ενδιαφέρουσες ελληνικές γεύσεις του βραβευμένου σεφ Γιάννη Μπαξεβάνη.
#9 Cocktail o’clock στα Χανιά
Μαγευτικό το ηλιοβασίλεμα στα Χανιά. Ο ήλιος που χάνεται, το πορφυρό χρώμα του ουρανού, η σκέψη που γαληνεύει και ας βρίσκεσαι ανάμεσα σε χιλιάδες. Και μετά το ηλιοβασίλεμα τι; Μετά έχει κοκτέιλ στα πιο ιδιαίτερα μπαρ της πόλης. Η «Συναγωγή» (2821095242), το «Μοναστήρι του Καρόλου» (2821050172) και το «Boheme» (2821095955) διαθέτουν πολύ καλά ενημερωμένες κάβες και ονομαστούς barristi. Στο «Boheme» αξίζει να δοκιμάσεις το βραβευμένο «κρητικό» κοκτέιλ El Gran Viaje με βάση το ρούμι και τοπικά υλικά-έκπληξη! Εκτός πόλης, τα καλύτερα κοκτέιλ του Νότου σερβίρονται στο μπαρ «Άγιος» της Παλαιόχωρας (2823041258).
#10 Στα Καψαλιανά πρέπει να πας
Ένα αληθινό χωριό, 4 χλμ. από το Αρκάδι, είναι το «Kapsaliana Village Hotel» (2831083400). Ένας διατηρητέος ενετικός οικισμός, παλιό μετόχι της μονής, που δημιουργήθηκε για τη συγκομιδή των ελιών και την παραγωγή του ελαιόλαδου, με πυρήνα ένα ελαιοτριβείο του 1763. Σήμερα ελαιοτριβείο και κτίσματα έχουν αναπαλαιωθεί και όλος ο οικισμός συνιστά μια αλλιώτικη πρόταση διαμονής, που περιλαμβάνει 18 πολυτελή δωμάτια και σουίτες, πισίνα, εστιατόριο και υπέροχους κοινόχρηστους χώρους. Λειτουργεί όλο το χρόνο και αποτελεί ορμητήριο για δραστηριότητες, όπως πεζοπορία, ποδηλασία, canyon hike (διάσχιση του φαραγγιού της Πατσού) κάθε άνοιξη και καλοκαίρι, ακόμη και κωπηλασία με kayak θαλάσσης στην περιοχή της Τριόπετρας περίπου το ίδιο διάστημα.
#11 Τι γεύση έχει το «Pelagos»;
Όχι μόνο θαλασσινή είναι η απάντηση, όταν η κουβέντα έρχεται σε αυτήν τη γωνιά της Κρήτης και στο «Pelagos Seaside Restaurant», που λειτουργεί εντός του ξενοδοχείου «Coriva Beach» στο Κουτσουνάρι, κοντά στην Ιεράπετρα. Εδώ θα συναντήσεις την Κωνσταντίνα Bούλγαρη-Κοντεσοπούλου, η οποία φροντίζει πάντα για την ποιότητα των υλικών της, για να περάσει αργότερα στην εκτέλεση, με αναφορές τόσο στην κρητική παράδοση όσο και ευρύτερα στην ελληνική γαστρονομία. Τι σημαίνει αυτό; Ότι θα απολαύσεις εξίσου τη σφυρίδα και το αρνάκι της. Και θα φροντίσεις να έρθεις και δεύτερη φορά προτού αποχαιρετήσεις τη Μεγαλόνησο.
#12 Καλοκαιρινό city break στο Ηράκλειο
Η μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης έχει ομορφύνει και το αποδεικνύει μέρα με τη μέρα. Αξίζει να της αφιερώσεις λίγο χρόνο για sightseeing, ψώνια, φαγητό και δεν θα το μετανιώσεις. Το ανανεωμένο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου (Ξανθουδίδη & Χατζηδάκη 1, 2810279000) θεωρείται από τα σημαντικότερα της Ευρώπης, η Πλατεία Λιονταριών έχει πάντα κόσμο, ενώ η βόλτα περιλαμβάνει τόσο το πεζοδρομημένο κέντρο όσο και το παραλιακό μέτωπο της πόλης, που επιτέλους έχει στρέψει το βλέμμα στη θάλασσα. Αναζήτησε την Antonella, μια από τις πιο ενδιαφέρουσες μπουτίκ της πόλης για ρούχα, παπούτσια και αξεσουάρ για όλους και κάνε κράτηση στο υπέροχο «Πεσκέσι» για κρητική κουζίνα με… στιλ.
#13 Ανακαλύψτε την Κάτω Ζάκρο
Όταν πριν από χρόνια κατέφθαναν πεζοπόροι απ’ όλο τον κόσμο, για να διανύσουν τα τελευταία μέτρα του ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4, που ξεκινάει από την Πορτογαλία και καταλήγει εδώ, στο απώτατο νοτιοανατολικό άκρο της Κρήτης, οι ντόπιοι τους κοίταζαν μάλλον περίεργα. Έκτοτε έχουν αλλάξει πολλά. Η Άνω Ζάκρος εξακολουθεί εν πολλοίς να ζει από την αγροτική παραγωγή, στον παραθαλάσσιο οικισμό ωστόσο, εκεί όπου έχει αποκαλυφθεί το τέταρτο σημαντικότερο μινωικό ανάκτορο της Κρήτης και ολοκληρώνεται το Φαράγγι των Νεκρών, ο τουρισμός έχει ανοίξει τις δουλειές. Και όχι άδικα. Αξίζει να γνωρίσεις αυτό το μέρος. Αναζήτησε τα «Διαμερίσματα της Στέλλας» (2843023739). Εδώ ο Ξένιος Δίας έχει αφήσει κληρονομιά.
#14 Επίσκεψη στην Αρχαία Ελεύθερνα
Στην καρδιά της Κρήτης βρισκόταν η Αρχαία Ελεύθερνα, μεταξύ Κνωσού, Κυδωνίας (Χανιά), Φαιστού και Γόρτυνας. Μια πόλη που ίδρυσαν οι Δωριείς τον 9ο αιώνα π.Χ. κι ένας εξέχουσας σημασίας αρχαιολογικός χώρος σήμερα, οι ανασκαφικές έρευνες του οποίου ξεκίνησαν το 1985 και ακόμη συνεχίζονται. Εδώ, στους πρόποδες του Ψηλορείτη, αξίζει μια επίσκεψη τόσο στον ίδιο το χώρο, όπου οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως εξαιρετικά ευρήματα διαφορετικών εποχών, από τη υπονεολιθική περίοδο μέχρι τα βυζαντινά χρόνια, όσο και στο Αρχαιολογικό Μουσείο, που ξεκίνησε τη λειτουργία του μόλις πριν από δύο χρόνια. Τip: η εκδρομή στην Ελεύθερνα συνδυάζεται με μια στάση στην ιστορική μονή Αρκαδίου.
#15 Λέντας: κολύμπι, γιόγκα και φαγητό αξιώσεων
Είναι από εκείνα τα μέρη που έρχεσαι για λίγο και μένεις πολύ. Είναι μακριά, θέλει κόπο για να το προσεγγίσεις, είναι χαλαρά – τόπος αληθινών διακοπών. Εκτός των άλλων, ξαναμπήκε πρόσφατα στον τουριστικό χάρτη της Κρήτης με το ολοκαίνουργιο «Levinthos» (6972662473), ένα ξενοδοχείο για όσους αγαπούν το κολύμπι –έχει παραλία ακριβώς από κάτω–, τη γιόγκα –διαθέτει όλη την απαραίτητη υποδομή για ομαδικά retreats– και το φαγητό της μαμάς (του ιδιοκτήτη) με υλικά από το μποστάνι. Ο Λέντας και τα πέριξ όμως είναι και κάτι άλλο. Μια ρουτίνα που αγαπάς· το απογευματινό μπάνιο στον Δυσκό μέχρι να πέσει ο ήλιος, το δείπνο στο εξαίσιο «Λάβρυς» (2892095293) λίγο παρακάτω, το ποτό στα μπαρ του οικισμού αργότερα.
#16 Ατσιπόπουλο: ένα χωριό αποκάλυψη
Βρίσκεται μόλις μιαν ανάσα από το Ρέθυμνο και αξίζει να το περπατήσεις. Έχει κτίσματα που στέκουν από τα χρόνια των Ενετών και άλλα πιο πρόσφατα, πέτρινα με ξύλινες ρουγόπορτες, έχει στενούς δρόμους που εισχωρούν σε στεγασμένα σημεία με καμάρες και άλλα με ωραία θέα στη θάλασσα. Εδώ βρίσκονται, μεταξύ άλλων, ο ονομαστός Ξυλόφουρνος Μυστράκη, απ’ όπου αξίζει να προμηθευτείς το απίθανο παραδοσιακό κρητικό παξιμάδι τους, αλλά και το «Casa dell’ Aristea» (2831031431), ένα όμορφα ανακαινισμένο αρχοντικό του 15ου αιώνα με 7 πολυτελή και διαφορετικά μεταξύ τους δωμάτια.
#17 Σαφάρι παραλιών στο Ρέθυμνο
Από το Ροδάκινο μέχρι την Αγία Γαλήνη, ο Νομός Ρεθύμνου έχει δίχως άλλο τις περισσότερες, ωραιότερες κι ευκολότερα προσβάσιμες παραλίες ολόκληρου του κρητικού Νότου. Τι χρειάζεται για να τις ανακαλύψεις; Αυτοκίνητο, όρεξη για χιλιόμετρα, ενημερωμένο GPS και όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό για πολύωρη παραμονή στην παραλία. Οι περισσότερες έχουν από μία έως περισσότερες καντίνες, ταβέρνες και beach bars, χωρίς ωστόσο να γίνεται χαμός πουθενά – ούτε καν στον πολυσύχναστο Πλακιά. Τα δε νερά τους, όσο προχωράς ανατολικά, είναι όλο και πιο λαχταριστά, καθαρά και δροσερά. Καταπράσινη και πάλι η Πρέβελη, απέραντη και πολυφωτογραφημένη η Τριόπετρα, αλησμόνητη η δύση στον Άγιο Παύλο με τους εντυπωσιακούς αμμόλοφους, σταθερά χαλαρές οι Λίγκρες. Αν έχει αέρα, μην ξεκινήσεις καν.
#18 All day ’n’ night Αρμένοι
Οι μέρες με καύσωνα θέλουν τον «Τζίτζικά» τους. Πρόκειται για μια παραδεισένια τοποθεσία στους Αρμένους, 21 χλμ. από τα Χανιά, ανάμεσα στα πλατάνια και τα τρεχούμενα νερά. Κουζίνα με βιολογικές πρώτες ύλες, επιλογές για χορτοφάγους και vegans και χειροποίητο παγωτό. Αν μείνεις μέχρι το βράδυ στο χωριό, υπάρχει και συνέχεια: καλοψημένα κρεατικά και τραγανές τηγανητές πατάτες στην «Καρυδιά» (6977629691) και τσικουδιά για τη χώνεψη στο καφενείο του Μιχάλη στην πλατεία. Πρόκειται για το after καφενείο ολόκληρης της περιοχής, το οποίο μένει ανοιχτό όσο κρατάει η παρέα, μπορεί και μέχρι το πρωί. Κι αν ξαναπεινάσεις, ο Μιχάλης δεν θα σε αφήσει έτσι. Ό,τι ώρα και να ’ναι.
#19 Τα Καπετανιανά αγναντεύουν το Λιβυκό
Από τη μία η ιερή κορυφή του Κόφινα και από την άλλη το απέραντο Λιβυκό Πέλαγος. Σε τούτο το φυσικό μπαλκόνι είναι χτισμένα τα Καπετανιανά, που πήραν το όνομά τους όταν, μετά την επανάσταση του Δασκαλογιάννη (1770), μετανάστευσαν εδώ κάτοικοι από το Ασφένδου Σφακίων. Στα μέσα του προηγούμενου αιώνα, η γερμανική κατοχή οδήγησε τον οικισμό στην παρακμή, αλλά η τουριστική ανάπτυξη, πολλά χρόνια αργότερα, την πήρε πίσω. Οι –είκοσι πλέον– παραδοσιακές κατοικίες της «Θαλόρης» λοιπόν είναι ο λόγος που τα Καπετανιανά απέκτησαν ξανά ζωή. Ένας γραφικός οικισμός που αξίζει να τον περπατήσεις, κάτοικοι που θα χαρείς να γνωρίσεις και προϊόντα που θα απολαύσεις και θα πάρεις μαζί σου φεύγοντας.
#20 Άγιος Νικόλαος: η Βενετία της Κρήτης
Η μικρή πολιτεία του Λασιθίου, με σήμα κατατεθέν τη Λίμνη Βουλισμένη, έχει ιδιαίτερη γραφικότητα που ελάχιστα θυμίζει τις υπόλοιπες κρητικές «πρωτεύουσες». Περπάτησε τριγύρω όσο χρειάζεται για να κουραστείς και να πεινάσεις. Η συνέχεια ακούει στο όνομα «Καρνάγιο» και είναι φανταστική. Λαμπούκα (λασιθιώτικο ψάρι) καπνιστή, αρωματισμένη με δρακόντιο (βότανο), θράψαλο γεμιστό με χόντρο, μυρωδικά και αρωματισμένη κρέμα τυριού με θρύμπα (άγριο θυμάρι), βετούλι (μικρό ζυγούρι) με γαλένι και τσιγαρίδες είναι μόνο μερικές από τις άγνωστες λέξεις που θα… απολαύσεις.